Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu Nedir?

Hiperaktivite ve dikkat eksikliği bir aralar inanılmaz derecede popüler olmasına rağmen toplum tarafından tam olarak anlaşılamamış veya yanlış anlamlandırmalar nedeniyle ihmal edilmiş bir konudur. Kısaca DEHB olarak adlandırılan bu hastalık, genellikle kalıtımsal veya hamilelikte kurşun, sigara ve alkol gibi zararlı maddeler nedeniyle oluşabilen bir tür bozukluktur. Yapılan araştırmalara göre bu hastalığın yüzde 80-90’lık bir kısmını genetik özellikler belirler.

Hiperaktivite Hastalığının Tedavisi

Bu hastalığın müzdaribi olan kişilerden biri olan Prof. Dr. Eyüp Sabri Ercan, kitabına E’nin hikayesini, yani kendi hikayesini anlatarak başlar. İçersinde DEHB ile her türlü bilginin bulunabileceği bu kitapta anne, baba ve eğitimciler için önemli bilgiler ve hususlar yer almaktadır. Dikkat ekiskliği ve hiperaktivite bozukluğu erken tedavisinde çok olumlu sonuçlar doğurabilen bir hastalıkken geç tedavisinde ise hastalığın beraberinde getirdikleri ile tedavisi güç bir hastalığa dönüşebilir. Bu kitapta üzerinde durulan en önemli konu, bu hastalığının nasıl tespit edileceğidir. Bende bir DEHB hastası olarak bu kitabı okuyarak kendimi tanımayı başladım. Zekâ ve biraz düzenle bu hastalığın belirtileri saklanabilir veya bulunduğunuz koşullar bu belirtilerin artmasına neden olabilir. Öncelikle yapılması gerekenler çocuklar ve yetişkinler için bu hastalığı iyi tanımak veya sizde olup olmadığını keşfetmektir. Bunun için psikiyatri kliniklerinde belirli testler ve ölçütler mevcuttur.

DEHB özellikleri nelerdir?

DEHB ilkokul çağına kadar farkedilmeyen fakat çocuğun okula başlamasıyla iyice belirginleşen bir hastalıktır. Çoğu çocuk hareketli ve sakar olduğundan bu durumu çocuk okul çağına gelmeden anlamak oldukça güçtür. Bu hastalığın olduğu çocuklar genellikle aşırı hareketli, yerinde duramayan, ödevlerini düzgün bir biçimde yapamayan ve kurallara uymakta güçlük çeken öğrencilerdir. Ödev yapma sırasında tuvalete gitmek ve su içmek bahaneleri ile bir şekilde bu durumdan kurtulmak isterler. Bazen ise çocuk aşırı hareketli olmasa da içine kapanık, hayal dünyasında gezen ve dinliyormuş gibi yapıp aslında dinlemeyen bir çocukta olabilir. Aile tarafından şiddet ve aşağılanmaya da maruz kalan bu çocuklar genellikle diğer arkadaşları ile uyum sağlayamaz. Arkadaşları tarafından kavgacı, bencil ve saldırgan olarak tanımlanırlar. Bu çocuklarda belirgin olan bir diğer özellik ise ilgili oldukları konularda çok başarılı olurken, ilgisiz oldukları konularda bu başarıyı sağlamakta güçlük çekmeleridir. Örnek olarak matematik dersine ilgi duyan bir DEHB’li çocuğun matematik dersi çok iyi olmasına rağmen diğer derslerine hiç ilgi duymaz. Bu derslerde düşük notlar alır, ders sırasında dikkatini toparlayamaz. Arkadaşlarıyla konuşmaya başlar, defterine bir şeyler çizer. Kısacası bu hastalık basit gibi görülen fakat teşhisi aslında pek kolay olmayan bir hastalıktır. Erken tedavi edilmesi ise kesinlikle şarttır. Eğitimciler ve aile iş birliğiyle kolayca aşılmasi gereken bu hastalık genellikle geç yaşlarda fark edilir. Yetişkinlerde de bu hastalık mevcuttur. Zamanla kendiliğinden geçmese bile yetişkinlikte belirtiler azalabilir. DEHB’li insanlar için bir yerde uzun süre oturmak, bir konu üzerine uzun süre çalışmak, zihinsel çaba gerektiren uzun zaman alan işlere odaklanmak oldukça zordur. Ayrıca bu hastalık, yaşında ilerlemesiyle farklı diğer psikolojik hastalıklara da zemin hazırlar. Genellikle huzursuzluk çeken DEHB’li insanlar öğrenim yıllarında ve üniversite yıllarında bu hastalığın yarattığı olumsuz etkilerden ciddi bir şekilde zarar görürler. DEHB’liler zihinsel olarak hareketlidirler, hızlı karar verirler ve insanlar hakkında hızlı tespitlerde bulunurlar.

DEHB neden erken tedavi edilmeli?

DEHB’li insanlar yukarıda belirttiğim özellikler nedeniyle derslerine ve işlerine odaklanmakta güçlük çekerken, sosyal hayatlarında da insanlarla ilişki kurmaktada başarısız olurlar. Erken tedavi edilmeyen bir DEHB’li arkadaşları tarafından onaylanmayacak, onlar tarafından kabullenilmeyecek ve ailesi tarafından da büyük bir baskıya maruz kalacaktır. DEHB’li olmak bir suç değildir. Dediğim gibi kalıtımsal özelliklerin büyük bir payı vardır. Bu nedenle anne, baba veya akrabalarda bu hastalığın görülme yüzdesi de buna bağlı olarak çok yüksektir. Bu insanların aile tarafından şiddet görmesi, arkadaşları tarafından onaylanmaması, insanlarla iyi ilişkiler kuramaması, lise ve üniversite yıllarında daha büyük sorunlara zemin hazırlar. Bunlardan biri ise obsesif kompulsif bozukluktur. Bu hastalık bir doktor tarafından “Koca Bir Ormana Bakıp, Sadece Tek Bir Ağacı Görmek” olarak tanımlanır. Yani bu hastalığa sahip olan insanlar genelde tek bir konu üzerinde sürekli ve yoğun bir biçimde düşünebilir ve bu hayatında çok olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir. Aynı zamanda DEHB’li insanlar alkol, esrar ve benzeri uyuşturucu madde kullanımına yatkındırlar çünkü bu maddeler beyinde dopamin salgısını artırarak onlara kısa bir normallik sunar. Bu insanlar erken tedavi edilmedikleri takdirde okullarından mezun olamayabilir. Okullarından uzaklaştırılabilir hatta atılabilirler. İş hayatında ise bir işi yapmakta büyük zorluklar çekebilir. Bu durumun tespiti ve tedavisi bu nedenlerden dolayı çok önemlidir. Bazı basit ilaçlar kullanılarak bu rahatsızlıktan kurtulunabilir. Sizde bir DEHB rahatsızlığına sahip olabilirsiniz.  Çocuğunuzda ve çevrenizde böyle insanlara rastlayabilirsiniz. Bu kitap teşhis, DEHB’li insanları anlama, yapılması gerekenler, testler ve ilaçlar hakkında geniş bir bilgi içeriğine sahip. İçindeki hikyelerle  birlikte oldukça akıcı bir kitap. Anlattıklarım dışında daha detaylı bilgi için bu kitabı okuyabilirsiniz.